Irak’la konuşmak: Bölgeyi konuşmak - Beril DEDEOĞLU

Suriye’nin geleceÄŸini belirleyecek diplomatik müzakere süreçlerinin kritik dönemeçlerinden birisi, Astana’da gerçekleÅŸecek. Taraflar masaya oturmadan önce, müzakerelerin akışını bozmaya aday bazı ikili sorunların çözülmesi isteniyor. Bu sorunların başında ise, PKK geliyor.

PKK’nın gerçekleÅŸtirdiÄŸi eylemler bir yandan Türkiye’nin iç dengelerini, iktidarın faaliyetlerini ve muhtemelen anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸini hedef alıyor. Ancak bu eylemler aynı zamanda Türkiye’nin baÅŸta Irak ve ABD ile ardından bazı Avrupa ülkeleri ile olan tüm iliÅŸkilerini olumsuz etkiliyor. Dolayısıyla PKK, aslında iktidarın hem komÅŸularıyla, hem müttefikleriyle hem de içerideki toplumsal katmanlarla konuÅŸma imkanını ortadan kaldırıyor. Bu yolla, Türkiye’nin Suriye baÅŸta olmak üzere bölgenin tamamında var olmasını engelliyor, aynı zamanda içeride de yarılmaları teÅŸvik ederek bir tür “Demokles’in kılıcı” iÅŸlevi görüyor.

Ä°ran’ı gerilemeye razı etme

Söz konusu koÅŸulların oluÅŸmasında Obama yönetiminin silahlı Kürt hareketlerini DEAÅž’a karşı destekleme siyaseti bulunduÄŸu açık. Bununla birlikte, bugün gelinen aÅŸamaya bakıldığında DEAÅž’la esas mücadele eden Türkiye. Ãœstelik söz konusu politikanın sadece Ä°ran’a geniÅŸleme alanı yarattığı, bunun Rusya’yı bile rahatsız edecek bir aÅŸamaya ulaÅŸtığı söylenebilir.

Anlaşıldığı kadarıyla Rusya ve ABD’nin yeni yönetimi DEAÅž’ı dar alana sıkıştırma yolunun Åžii ilerlemesinin durdurulmasından geçtiÄŸinde hem fikir. Zira DEAÅž’ın gücü ve kendisini destekleyenler nezdindeki meÅŸruiyeti, Ä°ran desteÄŸindeki iktidarlara karşı verdiÄŸi savaşım. Ä°ki ülkenin ÅŸimdilik anlaÅŸtığı bir diÄŸer konu ise, ABD’nin Ä°ran’ı kendi alanına çekilmeye zorlaması. Geri çekilecek, bir miktar sıkıştırılacak Ä°ran’ın Rusya’ya daha fazla tutunması söz konusu olabilecek; bu da ABD ve Avrupa devletleriyle kurulmuÅŸ ekonomik iliÅŸkilere zarar verecek.

Ä°ran’ın kendisini bekleyen riskleri gördüğü ve yeni ABD’nin kendisini fazla sıkıştırmasına izin vermeyecek adımları ÅŸimdiden attığı ileri sürülebilir. Bu adımların başında da Irak hükümetinin Türkiye karşıtı pozisyonundan geriye dönmesini saÄŸlaması geliyor.

PKK’yı iÅŸlevsizleÅŸtirme

Irak yönetimi, PKK konusunda Türkiye’yi ikna eden, BaÅŸika konusunda da Türkiye’yi razı eden bir pozisyon alarak Astana’daki masada Irak-Türkiye iliÅŸkilerinde PKK’nın bir koz olarak kullanılmayacağına iÅŸaret etmiÅŸ oluyor. Bu durum, PKK’nın komÅŸu desteÄŸinde bir cepheyi kaybetmesi anlamına gelmekle birlikte, bundan önemlisi Suriye’deki bacağının da ABD desteÄŸinden mahrum kalacağını ima ediyor.

PKK’nın Suriye ayağının tümüyle tehlikeye girmesinin yolu ise muhtemelen Türkiye’nin bir biçimde Esad’ın bir süre daha iktidarda kalmasına razı olmasıyla saÄŸlanacak. Dolayısıyla bu olursa, Türkiye’nin OrtadoÄŸu’dan uzak durması iÅŸlevi gören PKK, bugün tam tersine bir etkiye neden olacak.

Muhtemelen durumun tersine dönmesi PKK’nın arzusuyla gerçekleÅŸmiyor; burada Türkiye’nin Irak konusundaki cesur diplomatik giriÅŸimlerinin etkisi büyük.

Bu noktaya varılması, Suriye müzakerelerinin daha yapıcı geçeceÄŸini ummayı kolaylaÅŸtırıyor. Ancak unutmayalım ki, henüz taraflar silahlarını kınına koymadılar. Türkiye de, Irak ve Suriye’deki askeri varlığı ile bu duruma iÅŸaret ediyor. Kısacası diplomasi hala silahların gölgesinde yürüyor. Umalım ki, tüm taraflar bu süreci sabote edebilecek her türlü giriÅŸimi öngörsün ve masaların devrilmesini tahrik edecek eylemlerin çekiciliÄŸine kapılmasın.

STAR